به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما ؛ محمودرضا دهقان منشادی کارشناس ارشد منابع طبیعی می گوید :همان طوری که جوامع با تکیه بر منابع طبیعی و آب و خاک شکل گرفته اند در آینده هم پایداری جوامع به حفاظت و صیانت از منابع طبیعی وابسته خواهد بود که دستاوردهای و تجارب علمی و دانش توسعه و پیشرفت هم این موضوع را تایید می کند.
پدیده گرد و غبار در منطقه و به ویژه در ایران از شاخص های اصلی است که نشان می دهد اگر حرمت منابع طبیعی حفظ نشود ، توسعه یا پیشرفت و رشد تولید ثروت هرگز معنایی پیدا نمی کند بلکه باید منتظر خسارت فراوان هم بود.
وی می افزاید : برایند همه تئوری های توسعه اقتصادی که شاه بیت همه سیاست ها و برنامه ریزی های جوامع است ، بدون توسعه منابع طبیعی و ارزش آب و خاک ؛ نمی توان به تولید ثروت رسید بلکه شاید زیان را هم پذیرفت و هرگز نمی توان به توسعه پایدار رسید.
اقتصاد ، علم ثروت شناسی و تبیین روش های تولید ثروت است و فرایند تبدیل منابع و عوامل تولید خام را برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر، معرفی می کند و اولین انقلاب اقتصادی هم با کشاورزی اغاز شده است . مسیر توسعه پایدار هم از بستر منابع طبیعی می گذرد.
دهقان منشادی تاکید می کند : تئوری های توسعه اقتصادی معمولا یا به دنبال عوامل توسعه هستند تا تولید ثروت را افزایش دهند یا به دنبال رفع موانع توسعه هستند تا افتصاد یک کشور بتواند در مسیر تعالی قرار گیرد. تشدید و تهییج عوامل و حذف موانع پیشرفت ، هر دو در روند توسعه یافتگی تاثیر دارند.
یکی از موانع توسعه و پیشرفت و رشد اقتصادی امروزه همان فقر منابع طبیعی یا تخریب این منابع است.
کارشناس ارشد منابع طبیعی می افزاید : منابع طبیعی شاه بیت برنامه های آمایش سرزمین شامل تراز جمعیتی ؛ اقتصادی ؛ نظام شهری و روستایی ؛ منابع طبیعی ؛ محیط زیست ؛ اجتماعی ؛ سیاسی و مدیریتی است.
آمایش سرزمین با هویت حفاظت از منابع طبیعی و با رویکرد همه جانبه نگر در چارچوب توسعه فضایی سعی دارد با پدیده عدم تعادل منطقه ای برخورد کند و راهکارهای مناسب را برای تحقق توسعه متوازن ؛ همه جانبه و پایدار در سطح سرزمین ارائه دهد.
اما در سال های اخیر محیط منابع با تهدیدها و تخریب های زمین خواری ؛ کوه خواری و درخت خواری و مشابه انها روبرو شده است.
وی تصریح می کند : تخریب و تصرف اراضی ملی ؛ واگذاری های غیرقانونی ؛ شکل گیری مراکز و شهرک های صنعتی غیرمجاز ؛ جاده کشی های بی مورد؛ تداخل طرحهای عمرانی از قبیل خطوط لوله نفت ؛ گاز؛ آب و سدسازی ؛ اجرای طرحهای هادی روستایی بدون در نظر گرفتن ویژگی های منابع طبیعی منطقه در دو دهه اخیر از مواردی است که محیط زیست طبیعی و اقتصادی و جمعیتی را تهدید می کند ، قابلیت های منطقه را تنزل می دهد و عمر شکل گیری جوامع را کاهش خواهد داد.
باید منابع آب و خاک ، حفظ میراث طبیعی مانند درختان و مراتع و عرصه های جنگلی ، مدیریت بهینه حوزه های آبریز ، ایجاد توازن میان توسعه اقتصادی و محیط زیست و منابع طبیعی در اولویت باشد.
محمودرضادهقان منشادی معتقد است : محیط زیست طبیعی فقط در محدوده تقسیمات سیاسی محدود نمی شود بلکه دامنه تهدیدهای ان فراتر می رود چون میزبان پدیده گرد و غبار وارداتی از خارج مرزها نیز هستیم.
طرح های یکپارچه و گسترده به وسعت همه عرصه های منابع طبیعی نیاز است تا شاخص های
منابع طبیعی به وضع مطلوب برسد.
هفته منابع طبیعی ( 15 اسفند - 22 اسفند) ؛ همیشه فرصت و نقطه اغاز است.
دستاوردهای علمی بشری و پیشرفت جوامع انسانی ، محصول تلاش ها وبررسی های هدفمند و هوشمند در فرایند اسیب شناسی گذشته و وضع موجود و " آینده پژوهی" با هدف تحول به سوی برترین ها و سطوح عالی است و باید همواره از وضع متوسط به سطح خوب و از خوب به سوی عالی حرکت کرد.
این کارشناس ارشد منابع طبیعی تصریح می کند :
آسیب جدی در این مسیر تخریب و فقر منابع طبیعی است و استمرار این روند باعث شکل گیری الگوهای ناپایدار و شکننده در حیات اجتماعی خواهد بود.
باید این تحول را در جامعه را و با رفتارهای انجار فردی ایجاد و نهادینه کرد و سازمان ها و گروه های مردمی و دستگاه های اداری و اجرایی خودشان را وارد این جریان کنند.
چندین نگاه به منابع طبیعی وجود دارد:
1- نگاه حسابداری اقتصادی ؛ این نگرش کاملا محدود و در حد قیمت یک لحظه این منابع است و اینکه درختان یا عرصه منابع طبیعی را در بازار سودجویی یا دلالی چقدر می توان فروخت. نگاه پایان پذیر در تضاد با حیات پایان ناپذیر.
2- حسابدار مبتنی بر هزینه فرصت
دقیق ترین روش برای مهندسی ارزش منابع طبیعی این است که حساب کنیم اگر این منابع تخریب شود یا از بین برود چقدر فرصت ها و مزیت های ثروت سازی را از دست خواهیم داد.
مانند فرصت ها و مزیت های توسعه در شهرهای اسیر گرد و غبار کشور ؛ تخریب منابع طبیعی به پدیده ای" تمام خسارت" تبدیل شده است.
3- نگاه سیاسی ؛
بدترین نگرش هم این است اگر تخریب منابع طبیعی به نفع گروه خاصی و جبهه خاصی باشد ؛ تایید شود در غیر این صورت نامطلوب خواهد بود. استانداردهای دوگانه و چندگانه مانند رفتار غربی ها در تخریب منابع طبیعی سوریه و عراق و دیگر مناطق جهان و ...
بزرگ‌ترین رانت هم رانت محیط‌زیست است.
4- حسابداری تمام ارزش
منابع طبیعی تابع عدد عظیم در ارزشیابی است و مایه حیات ان هم خواهد بود. تاثیر منابع طبیعی در تلطیف هوا ، حذف پدیده گرد و غبار ، پایداری سکونت ، حفظ سلامت و بهداشت محیط ، مدیریت بهینه منابع اب و خاک ، توسعه پایدار ، حذف هزینه های فرصت و کم هزینه کردن برنامه های توسعه و ... بخشی از این دستاوردها خواهد بود.
5- نگاه متعالی
نگاه متعالی شامل نگرش سپاسگزارانه به مجموعه حیات منابع طبیعی است و حفظ ان را علاوه بر دستاوردهای اقتصادی و توسعه ای ؛ وظیفه ای مذهبی و رسالت دینی می داند و نگاه خدا محور می داند . شکست یک ساقه گیاه کوچک را هم بر نمی تابد و قامت هر گیاه را مانند قامت انسان ارزش می داند
6 - نگاه اجتماعی ؛
منابع طبیعی هرگز حق انحصاری و محدود برای یک فرد یا عده ای محدود نیست بلکه حق همه اعضای اجتماع است و همه نیاز داریم و وظیفه ماست که برای حفظ حیات منابع طبیعی تلاش کنیم.
از طرف دیگر منابع طبیعی پدیده ای زنده است و باید همه همزیستی محبت امیز داشته باشیم.
7- نگاه کامل
نگاه کامل شامل مدیریت دستاوردهای سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و ارزش های آب و هوایی منابع طبیعی است که به بهینه شدن ان می تواند به خلق ارزش افزوده پایان ناپذیر کمک می کند. اولویت هم با توسعه منابع طبیعی است نه تهدید ان.
هرگونه تخریب یا تهدید محیط زیست طبیعی هم جرم تلقی می شود و باید قوانین و مقررات هم در این زمینه قدرت بازدارندگی مطلق داشته باشد.
کشوری هم چالش زیست محیطی دارد هرگز نمی تواند مدعی توسعه یافتگی باشد.
خشکیدن رودخانه‌ها و سایر پیکره‌های آبی را که باعث بیابان‌زایی و ریزگردها شده است ،
نمی توان نادیده گرفت.
