دست بالای قمی ها، بر دستان ربات سازان خارجی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قم، همه کسانی که کودکی یا نوجوانی خود را در دهه شصت گذارنده اند، برنامه معروف آن سال ها، یعنی «چاق و لاغر» را خوب می‌شناسند، یکی از شخصیت‌های این برنامه، رباتی موسوم به X۶۵۲  بود، انسانی مصنوعی که شاید در آن زمان از نظر مخاطبان کودک و نوجوانش، بیشتر به موجودی خیالی شبیه بود تا یک تکنولوژی پیشرفته، اما حالا با گذشت حدود سه دهه از آن سال ها، کودکان بیننده آن برنامه جذاب و شخصیت مکانیکی اش، خود به پژوهشگران و مهندسان عرصه‌ای تبدیل شده اند که پیشرفت‌های چشمگیرش، فعالیت‌های مختلف را، با دقت و سرعت بیشتری همراه کرده است.

حدود یک قرن از ورود ربات‌ها به زندگی بشری می‌گذرد، این مخلوقات مصنوعی در هر کجا که نیاز به دقت و ظرافت فوق بشری باشد، عصای دست بشرند، از مونتاژ قطعات در کارخانه‌های خودرو سازی گرفته، تا خنثی کردن یک وسیله انفجاری از راه دور، ایجاد برش‌های دقیق در عمل‌های جراحی، تحقیقات دریایی و نمونه برداری از خاک سیاره‌های دیگر.

قطعا زادگاه ربات ها، ایران ما نیست، اما حالا یک رقیب ایرانی هم به جمع شان اضافه شده، در همین شهر قم.

همکارانی از جنس پیچ و مهره...

جاده قدیم قم _ تهران، در لا به لای مغازه‌های تعمیر اتومبیل، سوله‌ای تازه ساخته شده خود نمایی می‌کند: «شرکت تجهیز صنعت ربات».

آقای بادپا مدیرعامل اینجاست، او شرکتش را یک شرکت فنی مهندسی و جمع جوانان دهه هفتادی و استادان با تجربه می‌داند و می‌گوید: کار ما روز به روز در حال گسترش است، چرا که صنایع مختلف به سرعت به سمت اتوماسیون و اتوماتیک سازی پیش می‌روند، و به محصولات ما نیاز مبرم پیدا می‌کنند.

به گفته او، بالا بردن کیفیت، کاهش هزینه‌های تمام شده محصول، کاهش ضایعات، بالا بردن راندمان کار و کاهش مخاطرات برای نیروی انسانی از جمله مزیت‌های استفاده از ربات در صنایع است.

آقا بادپا می‌گفت: کار ما بر اساس سفارش مشتری است، یعنی زمانی که مشتری نیاز خود را مطرح می‌کند، شروع به طراحی راهکار در بخش الکترونیکی، رباتیک، برق و مکانیک می‌کنیم و سپس در نرم افزار شبیه سازی می‌کنیم، بعد از آن نظرات مشتری را می‌گیریم و در نهایت تبدیل می‌شود به یک ربات کاربردی.

خدمات پس از فروش، مهم‌ترین مزیت ربات‌های ایرانی

او با اشاره به تحریم ها، نرخ بالای ساخت ربات در خارج از کشور و نبود خدمات پس از فروش در آن کشور‌ها گفت: این مشکلات سبب شده که بسیاری از صنایع نتوانند از تکنولوژی ربات در کار خود بهره ببرند، اما با استقرار شرکت‌های ایرانی، این امکان فراهم شده است.

او می‌گفت: برخی شرکت‌ها سیستم‌های رباتیک خود را از خارج خریداری کرده اند، اما حالا نیازمند سرویس و نگه داری اند که به دلیل تحریم ها، شرکت سازنده نمی‌تواند کاری برای آنها انجام دهد، مانند شرکت ایران خودرو خراسان که ربات‌های یک شرکت ژاپنی را استفاده می‌کند و در تامین گیرس خاص این ربات‌ها دچار مشکل شده، یا شرکت سایپا که از ربات‌های فرانسوی استفاده می‌کند و حالا در تامین قطعات مکانیکی و الکترونیکی با مشکلی جدی روبروست، ما به هر دوی این شرکت‌ها خدمات لازم را ارائه می‌دهیم، خدماتی که مدیران هر دو شرکت از آن راضی اند.

محصولی خستگی ناپذیر

آقای عسگریِ ۲۲سالهِ، جوان‌ترین فرد این مجموعه و مدیر واحد ربات شرکت است، او می‌گوید: تلاش می‌کنیم با شناساندن این تکنولوژی، صنایع مختلف را هم به سمت به روز رسانی و مکانیزه شدن سوق دهیم.

در این واحد هزار متری، با تولید ربات‌های مختلف، کار برای صنایع مختلف آسان می‌شود، مسئول فنی این مجموعه هم همین عقیده را دارد که او و همکارانش محصولی خستگی ناپذیر را در اختیار صنعت گران قرار می‌دهند.

آقای توکلی کارشناس مکانیک این شرکت است و می‌گوید: تمام قطعات اصلی در همین شرکت، طراحی و ساخته می‌شود، از این نظر قیمت تمام شده هم برای مشتری کاهش می‌یابد.

کمی آن طرف تر، جایی که قطعات در حال نصب بر روی یکدیگرند، آقای حاجی پور در حال بررسی برنامه‌های رباتی است که به سفارش یک شرکت داخلی ساخته شده، او می‌گوید: تمام برنامه نویسی‌ها بر اساس آنچه مشتری تقاضا کرده نوشته شده تا ربات در طول شبانه روز، با بهترین کیفیت به کارش ادامه دهد.

اینجا همه چیز دقیق و حساب شده پیش می‌رود، آقای حسینی می‌گوید: ربات پلتایز تقریبا آماده است و به زودی در یکی از واحد‌های صنعتی استان قزوین نصب می‌شود.

همان جا تلفنی با سفارش دهنده این ربات، که قطعات مورد نیاز و البته سنگین را جا به جا می‌کند، گفتگو کردم، او می‌گفت: با توجه به سنگینی کارتن محصولات و مشکلاتی که برای نیروی انسانی به وجود می‌آمد، از جمله کمر درد، تصمیم گرفتیم تا از یک ربات استفاده کنیم تا بتوان در کنار حفظ سلامت کارکنان، راندمان کار را هم افزایش داد.

او می‌گفت اگر همین ربات را به شرکت‌های خارجی سفارش می‌داد قیمتش ۵برابر آن چیزی که این شرکت برای او ساخته از آب در می‌آمد و این به کاهش هزینه‌های کارخانه اش کمک کرده، از طرفی نگران خرابی و قطعات ربات در سال‌های آینده هم نیست.

آقای بادپا هم به او قول داد که متخصصان این شرکت، هر نوع خدمتی را که این ربات لازم داشته باشد، در کوتاهترین زمان ممکن، در اختیار او قرار خواهند داد.

طراحی و شبیه سازی، اجرای طرح، برنامه نویسی، آموزش، پشتیبانی فنی، تامین قطعات و خدمات پس از فروش یک روند تخصصی است که فرزندان همین سرزمین با تکیه بر دانش خود آن را عملیاتی کرده اند و به خوبی هم از پس آن بر آمده اند.

افزایش بیکاری یا اشتغالزایی؟

شاید مهمترین دغدغه علاقه‌مندان به حوزه فناوری‌های رباتیک، جایگزینی ربات به جای انسان و از بین رفتن برخی مشاغل باشد، به ویژه اینکه ربات‌ها روز به روز در حال پیشرفت اند و توانایی هایشان رو به افزایش، اما نکته قابل توجه اینجاست که تا پیش از ورود متخصصان ایرانی به این عرصه، همه ربات‌های به کار گرفته در صنایع مختلف کشور، ساخت کشور‌هایی همچون چین و ژاپن و آلمان بود، یعنی اشتغالزایی برای نیروی خارجی، اما حالا این وظیفه خطیر بر عهده جوانان همین مرز و بوم است، و این خود نوید دهنده ایجاد شغل‌های جدید دیگر در آینده است چرا که سیستم‌های آموزشی ما باید نسل جدید را برای این پدیده آماده کنند، باید به این نکته توجه داشت که با وجود این که ربات‌ها به تدریج بهتر و باهوش‌تر می‌شوند، ولی انسان، ویژگی‌هایی دارد که ربات هیچ‌گاه به آن نخواهد رسید، چرا که خالق انسان، خدای قادر بی همتاست، و خالق ربات، انسان محدودِ ممکن الخطاست.

سمیه حاجی احمدی - خبرگزاری صداوسیما - قم