گذرنامه؛ مبنای حضور اتباع خارجی در کشور

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آخرین وضعیت خروج اتباع از کشور با حضور آقای نادر یار احمدی رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور در برنامه «صف اول» شکه خبر بررسی شد. 

متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:  

سوال: طبق اعلام رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور تا این لحظه ۷۱۷ هزار و ۶۵۸ نفر از اتباع افغانستانی از کشور خارج شده اند و این روند ادامه دارد.

یار احمدی: با سلام، در ابتدا ایام عزای اباعبدالله حسین (ع) را تسلیت عرض می‌کنم، یاد و خاطره شهدای بزرگ مقاومت خصوصاً فرماندهان نظامی، دانشمندان و نخبگان علمی و مردم عزیز را گرامی می‌دارم. جا دارد نسبت به شهدای صدا و سیما هم ادای احترام داشته باشم که این سازمان را به مرکز مقاومت در مقابل ظلم و جور استکبار جهانی خصوصاً آمریکا و اسرائیل جنایتکار تبدیل کردند.

در جلسه قبل که خدمت شما رسیدم و در گفتگوی ویژه خبری به شما قول دادم در ۱۶ تیر خدمت شما برسم و گزارشی از روند خروج اتباع افغانستان که برنامه‌ریزی شده ارائه دهم، ممنون از اینکه این فرصت را در اختیار من قرار دادید تا بتوانم موضوعی که بر اساس نظرسنجی‌هایی که اخیراً ما در چهار نقطه از تهران انجام دادیم به موضوع اول مطالبه مردم تبدیل شده، موضوع خروج اتباع، بتوانم توضیحاتی داشته باشم.

سوال: اشاره کردم به عدد و رقمی در مقدمه به نقل از شما در آخرین خبر، این عدد تغییر کرده؟ و آیا بعد از این این مسیر و این روند ادامه خواهد داشت؟

یار احمدی: از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا روز گذشته ۷۱۷ هزار و ۶۵۸ نفر را از سه مرز خروجی به کشور افغانستان فرستادیم و زمینه خروج را برایشان مهیا کردیم از مرز‌های دوقارون، میلک و مرز خراسان جنوبی که البته آنجا یک درصد خروج داریم، عمده خروج ما از خراسان رضوی در دو قارون شکل می‌گیرد و بعد در میلک این ادامه دارد به خاطر اینکه افراد غیرمجازی غیر از کسانی که موضوع بحث ما موضوع برگه‌های سرشماری است، کسانی که برگه‌های سرشماری دارند کسانی که به صورت غیر مجاز در کشور ما هستند همچنان موضوع ما هستند که کشور را باید در موعد مقرر ترک کنند، از ۳۰ اسفند که برگه‌های سرشماری را باطل اعلام کردیم، اعلام کردیم تا ۱۵ تیرماه. خیلی تعجب می‌کنم وقتی گفتند به حقوق مهاجرین و اتباع توجهی نمی‌شود ما ۱۵ تیر را چرا قرار دادیم؟ برای اینکه فرزندان کسانی که در مدارس تحصیل می‌کنند امتحاناتشان را داده باشند کارنامه‌هایشان را گرفته باشند و با خاطره خوش ایران را ترک کنند اینقدر توجه داشتیم و امروز هم اعلام می‌کنیم کسانی که به خاطر وقایع اخیر در ایران حوادثی که اتفاق افتاد تقارن آن با ماه محرم و تعطیلی‌هایی که صورت گرفت اگر موفق نشدند تا به حال خارج شوند، چون الان فرصت تمام شده. اما به ۱۹۱ دفتر در کشور که داریم دستور دادیم اگر کسی مراجعه کرد و به دلایلی که من گفتم به آنها کمک و مساعدت کنند که آنها در اولین فرصت بتوانند خودشان را از طریق اردوگاه‌هایی که ما ایجاد کردیم و امکاناتی که ایجاد کردیم به مرز برسانند که بتواند از کشور خارج شوند.

سوال: اشاره کردید الان اردوگاه‌ها و البته رد مرزی که از سوی شما برای اتباع افغانستانی وجود دارد از طریق سه مرز گزارش‌هایی است مبنی بر اینکه ظرفیت اردوگاه‌های مرزی مخصوصاً مرز‌هایی که اشاره کردید ظرفیت لازم را ندارد به قدر کافی نیست، حتی گزارش‌هایی مبنی بر خود مسئولین استانی هم که در این کار با شما همکار هستند وجود دارد و شکایت‌هایی را در پیش داشته است، تمهیدات وزارت کشور برای برطرف شدن این موضوع چیست؟

یار احمدی: بله مراکز بازگشت نهایی که در کنار مرز‌ها قرار دارد هیچ وقت ظرفیتش آن ظرفیتی نبود که در چند روز ازدحام زیادی به آنجا داشتیم، جا دارد از استانداران خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی تشکر کنم. سه شنبه گذشته آنجا حضور پیدا کردم و از نزدیک دیدم حتی در آن سوی مرز با مقامات دولت افغانستان مذاکره کردیم برای اینکه بتوانیم مشکلات را حل کنیم، یکی موضوع حمل و نقل بود که به سرعت حل کردیم. از امکانات استانی استفاده کردیم، یکی محل حضور افراد بود به خاطر گرمایی که وجود داشت. سرپناه‌هایی باید ایجاد می‌کردیم که این سرپناه‌ها ایجاد شد. تقسیم آب، غذای گرم یا غذا‌های سرد پک‌هایی در اختیارشان قرار داده شد همه آماده شدند و امروز به شما عرض می‌کنم که شرایط نسبت به آن چند روز ازدحام که در هفته گذشته در نقطه اوجش قرار گرفتیم بهتر شده و فقط یک روز نزدیک به ۲۹ هزار نفر در خراسان رضوی خروج از کشور افغانستانی ها را داشتیم که آن نقطه اوج ما امروز عددی که پرسیدم ۱۳ هزار رسیده. یعنی تقریباً کمتر از نصف آن روز شده. الان آمادگی وجود دارد. بله در آن سوی مرز مشکلاتی وجود دارد که ما اعلام آمادگی کردیم در آن سوی مرز هم می‌توانیم کمک‌هایی داشته باشیم. خوشبختانه ظرفیت‌های مردمی به کمک ما آمد. موضوع اربعین که تبدیل به فرهنگ شده هرجا که این مشکلات ایجاد می‌شود مردم حضور پیدا می‌کنند موکب‌هایی را می‌زنند که حتی در سیستان و بلوچستان موکب‌هایش خیلی دیده شد، در خراسان رضوی دیده شد، حتی در تهران موکب‌هایی را در کنار اردوگاه‌ها قرار دادیم که بتوانیم به مردم کمک کنیم تا از این رنج ازدحام کم کنیم.

سوال: اشاره کردید این زمان را شما از وزارت کشور زمانی در نظر گرفتید که فرزندان اتباع افغانستانی که در جمهوری اسلامی ایران تحصیل می‌کردند تحصیلشان تمام شده باشد، اما برخی مشکلات برای آنها همچنان هست آنها می‌خواهند در مراحل رد مرز، کارهایشان انجام شود، اما مراجعه می‌کنند به صاحبخانه برخی مشکلات را من به آن اشاره می‌کنم که حتماً مشکلات بیشتر یا سرفصل موضوعات به دست شما رسیده است، به عنوان متولی یا صاحبخانه خودداری می‌کند یا پول لازم در اختیار آنها قرار نمی‌گیرد یا مشکلات دیگر برای آنها مطرح می‌شود به اینها چگونه رسیدگی می‌کنید؟

یاراحمدی: از سال گذشته وقتی که این مسئولیت را بر عهده گرفتم اعلام کردم به کسانی که مدارک شبه قانونی دارند اخطار می‌دهم هرچه زودتر مسائلشان را حل کنند. از ماه ۱۲ رسماً اعلام کردیم این مدارک در حال باطل شدن است و تعجب می‌کنم که چرا این دوستان ما هیچ تلاشی نکردند البته تعدادش زیاد نیست کسانی که به ما مراجعه کردند تعدادشان به نسبت ۷۱۷ هزار نفر که رفته‌اند عدد قابل توجهی نیست، اما فرض می‌کنیم حتی یک نفر حقش را نتوانست پس بگیرد. با مقامات طالبان صحبت کرده‌ایم بخش کنسولی سفارت آمادگی دارد بخش حقوقی ما آمادگی دارد اگر کسی نتوانست حقش را بگیرد می‌تواند با دادن وکالت به بخش کنسولی یا به فرد مورد اعتماد خودش کسی را وکیل کند و ما تمام کار‌های قضایی را انجام خواهیم داد.

سوال: یعنی آن مهاجر و اتباع افغانستانی که الان می‌خواهد رد مرز شود و الان پولش دست صاحبخانه‌اش است یا دست فردی است که داشته باهاش کار می‌کرده الان وضعیتش چطوری می‌شود؟

یار احمدی: ما که توصیه کردیم در این چند ماه پولش را دریافت کند اگر به هر علتی نتوانسته موفق نشده که آن طلب و بدهی و یا هر چیزی را تسویه کند می‌تواند با گرفتن وکیل. اینکه می‌گویم گرفتن وکیل لزوماً مبلغی نباید پرداخت کند بخش کنسولی وظیفه دارد این کار را انجام دهد حتی بسیاری از این افراد اقوامشان در ایران هستند می‌توانند با ارائه وکالت‌نامه رسمی به این فرد او را مسئول پیگیری کنند ما در ادارات کل اتباع استانی‌مان وظیفه داریم این موضوع را پیگیری کنیم. در بسیاری از استان‌ها بخش مددکاری ایجاد کرده‌ایم که با تماس‌هایی که با افراد بدهکار به این افراد داشته‌اند آنها را دعوت کرده‌اند و حل اختلاف انجام شد و توانستند این کار را انجام دهند ما اگر بخواهیم معطل این کار شویم فکر می‌کنیم برخی موفق نخواهند شد یا فکر می‌کنم که این را بهانه‌ای قرار می‌دهند برای اینکه بیشتر بمانند.

سوال برای شما به عنوان متولی در وزارت کشور این قول را به آنها می‌دهید که پیگیری‌های حقوقی دریافت حق و حقوق آنها

 یار احمدی: به مقامات طالبان این را قول داده‌ام و آنها هم خیلی خوشحال شدند از اینکه می‌توانیم کمیته‌های قضایی برای پیگیری این موضوع ایجاد کنیم. 

سوال: گزارشی در مسیر رد مرز مسیر که می‌گویم مراحل مختلفی است که از ابتدایی که یک تبعه فغانستانی رصد می‌شود تا از کشور خارج شود بر برخورد فیزیکی یا تخلف دیگری به دست شما رسیده؟

یار احمدی: هرجا که نیروی انسانی زیادی را به کار می‌گیریم برای اجرای یک طرح حتماً تخلفاتی صورت می‌گیرد شاید سهل انگاری‌های صورت بگیرد. همه اتباع مجازند شکایت خودشان را در اردوگاه که حضور پیدا می‌کنند به ما ارائه دهند بعضی وقت‌ها حتی این گونه صورت گرفته.

سوال: اما قانونی نیست این برخورد‌ها طبق توصیه اکید شما در مراحل مختلف به هیچ عنوان نباید صورت بگیرد؟

یار احمدی: اصلاً نباید صورت بگیرد یکی هم اگر صورت بگیرد به نظر من زیاد است، چون ما با انسان طرف هستیم با کرامت انسانی طرف هستیم و واقعاً این برایمان به هیچ وجه قابل تحمل نیست. در اردوگاه‌هایمان دوربین‌های نظارتی داریم همه اینها ضبط می‌شود و

می توان بهش مراجعه کرد که اگر کسی با کسی برخورد بدی داشته در خارج از اردوگاه‌ها هم ببینید در هنگام دستگیری وقتی که تعداد اکثریت این افراد خود معرف هستند چه دلیلی دارد که اصلاً باهاشون برخورد بد شود خودشون مراجعه کرده‌اند و می‌خواهند از کشور خارج شوند در برخی استان‌ها تا ۸۰ درصد از کسانی که رد مرز می‌شوند، خود معرف هستند افرادی که دستگیر می‌شوند شاید در هنگام دستگیری مقاومتی صورت بگیرد که البته من به شما قول می‌دهم همه این موارد توصیه شده به حداقل رسیده است و اصلاً ما فکر می‌کنیم مواردی که دارد مطرح می‌شود در بسیاری از این شبکه‌های معاند مطرح می‌شود کسانی که به خاطر قتل هزاران کودک فلسطینی حتی یک پست ساده نمی‌گذارند یک گزارش تهیه نمی‌کنند خیلی برای ما جالب است امروز اشک تمساح می‌ریزند برای کسانی که ما سال‌ها میزبانشان بودیم و این دقیقاً نشان می‌دهد که آنها با برنامه دارند تحریک می‌کنند افراد را و گرنه ما برای اتباع ایرانی هم می‌گوییم اگر کسی بهشون تعدی کند ظلم می‌شود می‌توانند شکایت کنند همه اتباع حتی غیرقانونی‌هایشان می‌توانند شکایت کنند که اگر ظلمی به آنها شده پیگیری شود. 

شبکه وابسته به آن طرفدار افغانی‌ها می‌شوند که چرا ایران دارد آنها را طرد می‌کند شبکه‌هایی مثل اینترنشنال که هم برای افغانستان و هم برای ایران شبکه خاص ایجاد کرده‌اند جالب است این قدر دارند به آنها توجه می‌کنند و بعد مردم غزه را که دارند روزانه در صف غذا به شهادت می‌رسانند فراموش می‌کنند. ما و مردم افغانستان نباید بگذاریم بین ما اختلاف بیفتد اگر حتی حرف تندی در شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود که ما راضی به این نیستیم ما مردم نژادپرستی نیستیم اگر نژادپرست بودیم سال‌ها اتباع افغانستانی را میزبانی نمی‌کردیم من نمی‌خواهم بقیه را به شهادت بگیرم، خود مردم افغانستان که در کشور ما زندگی کردند را به شهادت می‌گیرم و از همه آنها می‌خواهم مواظب باشند که بین ما و آنها تفرقه نیندازند ما همسایه هستیم و قرار است سال‌ها ما و فرزندانمان کنار همدیگر زندگی کنیم.

سوال: بین صحبت‌هایتان اشاره کردید مرکز اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور رایزنی و هماهنگی‌هایی را با دولت طالبان در خصوص اتباع افغانستانی انجام داده این هماهنگی‌ها روی چه محور‌هایی صورت گرفته در چه موضوعاتی با چه تعاملاتی بین دو کشور؟

یاراحمدی: اولین انتقادی که به دولت محترم افغانستان داشتیم این بود که چرا برای کسانی که امروز در شرایط اضطراری وارد کشور ما شده‌اند بعد از ۱۴۰۰ بوده و شرایط جنگی بوده و بدون اینکه مدرکی داشته باشند اینجا آمده‌اند مدرکی صادر نمی‌شود. خوشبختانه دولت افغانستان از سال گذشته شروع کرد امسال این را تسریع کرد به افراد مدرک می‌دهد. البته مدرکی که می‌دهد به معنای این نیست که فرد طرد نمی‌شود یا زمینه خروجش از کشور فراهم نمی‌شود، اما با سرعت بیشتری انجام می‌گیرد. الان آنها قبول کرده‌اند گذرنامه‌هایی را صادر کنند و قبول کردند که اگر گذرنامه‌هایی نیاز به تمدید دارد اینها را تمدید کنند. خوشبختانه مراکز جدیدی را اجاره کردند برای اینکه به سهولت این کار اجرا شود. در موضوعات قضایی هم عرض کردم قبول کردند که نمایندگانی را معرفی کنند که پیگیری‌های قضایی مشترکاً صورت گیرد اعلام کردیم که حتی آنها می‌توانند در مراکز بازگشت ما نماینده کنسولی‌شان حضور پیدا کند و در مراحلی که ما افراد را داریم آماده می‌کنیم برای طرد از کشور نظارت داشته باشند. فکر می‌کنیم ما و کشور افغانستان اینقدر مشترکات داریم که چیزی را برای پنهان کردن نداریم من از ابتدایی که در اینجا قرار گرفتم گفتم که به عنوان وزارت کشور تمام مسائلی که اینجا داریم شفاف و روشن است شما دیدید حتی من عدد‌هایی که می‌دهم حتی جزئیات را هم به شما عدد می‌دهم برای اینکه مسئول باشم و پاسخگویی داشته باشم خوشبختانه با دولت افغانستان به توافقاتی رسیده‌ایم که فکر می‌کنم زمینه‌های خروج از کشور را بیشتر فراهم خواهد کرد.

سوال: می‌خواهم اشاره کنم به اینکه در مراحل مختلف این رد مرز رعایت اخلاق اصل پیگیری حقوقی برای اینکه تضیع حق و حقوقی از اتباع افغانستانی و سایر اتباعی که رد مرز می‌شوند صورت نگیرد وزارت کشور برنامه‌ریزی‌هایی دارد این از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران برخی را اشاره کردید برخی دیگر که هم تاکید کردید در همکاری با دستگاه‌های دیگر مثل فراجا و هم در تعامل با سایر ارگان‌ها و حتی دولت طالبان چیست؟

یاراحمدی: بیش از چهار دهه میزبان برادران و خواهران افغانستانی بودیم به نحوی که شاید بسیاری از خدماتی را که در ازای پول به اتباع خودمان می‌دادیم برای این برادران و خواهران به صورت مجانی بوده. میهمان بودند و ما وظیفه داشتیم مطمئن باشید که در این طور شرایط اصلاً به صورت سیستماتیک این مواردی که مطرح می‌شود وجود ندارد و آمادگی داریم که اگر آنها احساس می‌کنند حقی ضایع شده این را حتماً احقاق حق صورت بگیرد مواردی که من دیدم مطرح شده بیشتر در خصوص پول پیش خانه‌ای است که پرداخت کرده‌اند، چون برایشان مهم است شما باور بفرمایید در هنگام خروج از مرز با سهولت تمام حتی برای اتباع ما به این صورت صورت نمی‌گیرد. شرایطی را ایجاد کردیم که بتوانند از کشور خارج شوند، اما همه این احوال احتمال دارد برای هر فردی یک پرونده خاصی ایجاد شده باشد فرد در خانواده‌اش یک فرد مریض دارد که ما الان شرایط را ایجاد کرده‌ایم می‌تواند به کمیسیون‌های پزشکی مراجعه کند. فرد احتمال دارد که به خاطر عدم خروج در زمان مشخص باید جریمه شود می‌توانیم از مقاماتی که مسئول هستند مخصوصاً فراجا خواهیم خواست که این جریمه‌ها را به حداقل برساند و مواردی از این دست که احتمالاً در مصاحبه‌هایی که با اینها می‌شود خودشان به مواردی اشاره خواهند کرد.

سوال: اشاره کردید وضعیت الان تقریباً وضعیت مطلوبی است. مثلاً در اردوگاه‌ها، در رد مرزها، برتر از مرز است به خبرنگاران ما اجازه می‌دهید همراه شما در مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور باشند و گزارشی بگیرند از وضعیت و تلاش‌های وزارت کشور برای اینکه این روند را مطلوب‌تر نسبت به گذشته اداره کند؟

یاراحمدی: استقبال می‌کنیم، چون فکر می‌کنیم هر وقت رسانه حضور پیدا کرده باعث اصلاح امور شده است. ما از نظارت نه تنها فرار می‌کنیم بلکه استقبال می‌کنیم، چون هرجا نظارت بیشتر شده حتماً سعی کردیم روند را اصلاح کنیم من از شما دعوت می‌کنم از خبرنگاران خوب دعوت می‌کنم در این اردوگاه‌ها حضور پیدا کنند ولی خواهش می‌کنم شرایط را کاملاً همانگونه که است جلوه دهند اگر چه ما امروز خبرنگاران غیر رسمی داریم که آنجا کار می‌کنند و روزانه هم گزارش‌های خبری که به صورت فیلم و عکس است در اختیار قرار می‌گیرد.

سوال: راجع به مبحث‌های مختلفی صحبت کردیم از آمار‌ها گفتیم ضمن اینکه من یک آمار بگیرم در مقدمه اشاره کردیم به خروج ۷۱۷ هزار و ۶۵۸ تبعه افغانستانی از کشورمان و اشاره کردید این روند ادامه دارد می‌خواهم ببینم کل غیر مجاز‌هایی که باید از کشور خارج شوند چه عددی است و پیش‌بینی‌های شما مبنی بر اینکه به طور کامل این فرایند به اتمام برسد؟

یار احمدی: هدف گذاری کردیم در تمام دنیا حداکثر ۳ درصد جمعیت کشور میزبان را می‌تواند از مهاجرین و اتباع خارجی بپذیرد که فکر می‌کنم الان از ۸۶، ۸۷ میلیون رد شدیم فرض کنید عدد ۹۰ میلیون را در سال آینده در نظر بگیریم نزدیک به ۲ میلیون و ۷۰۰ تا ۳ میلیون نفر می‌توانیم حفظ کنیم الان ۶ میلیون و صد هزار تا داشتیم این عدد که عرض کردم از آن ۶ میلیون و صد هزار کم شده است. باید به عدد ۳ میلیون برسیم تازه وقتی عدد ۳ میلیون رسیدیم باید اصلاح کنیم. چون سال‌ها روشی که در مدیریت افراد مجاز هم داشتیم روش درستی نبوده. به معنای اینکه نه خطا کردند یا ما خطا کردیم، شرایط ما را مجبور کرده به خاطر اینکه شرایط جنگی بوده می‌خواهیم به شرایط استانداردی برویم که بسیاری از کشور‌های جهان از آن استفاده می‌کنند و فکر می‌کنیم باید به آن سه میلیون نفر برسیم. اگر یادتان باشد گفتم ۱۵ تیر پایان است، اما چون مقاومت می‌شود اجازه دهید بگویم در نیمه اول ۱۴۰۴ همه سرشماری‌ها که ۲ میلیون و ۳۳ هزار نفر هستند را تعیین تکلیف می‌کنیم و این عدد بزرگی است که انجام شود و ما را به آن مرز سه میلیون نزدیک خواهد کرد.

سوال: در گفتگوی ویژه قبلی شما اشاره کردید که می‌آیم برای ارائه گزارش از شما استقبال کردیم از شما قول گرفتیم، الان قول می‌گیریم برای گزارش بعدی از این روند که چه زمانی خدمت شما باشیم؟

یاراحمدی: خوشحال می‌شوم که هر وقت شما دعوت کنید بیایم مرحله‌ای گزارش دهم. فکر می‌کنم ۳۱ شهریور بهترین زمانی باشد که بیایم گزارش بعدی را بدهم و آمادگی دارم که به صورت نوبه‌ای بیایم به شما گزارش دهم که به چه مرحله‌ای رسیدیم.

سوال: تهیه کننده برنامه تاکید می‌کند که ۳۱ شهریور برای حضور شما در برنامه صف اول دیر است.

یار احمدی: هر وقت شما دعوت کنید در خدمتتان هستم.

سوال: پس ما از شما قول می‌گیریم در مرداد ماه قبل از اینکه آن گزارش کلی و نهایی را بدهید یک روند را و آنچه که دارد از سوی شما و وزارت کشور به عنوان تلاش در همکاری و تعامل با دیگر دستگاه‌ها و ارگان‌ها در خصوص خروج اتباع غیر مجاز از کشورمان صورت می‌گیرد توضیح بگیریم.

یار احمدی: شما که شاهد هستید ما از ۳۰ اسفند اعلام کردیم افرادی که دارای برگه سرشماری هستند باید از کشور خارج شوند و این شرایط نبود که ما را مجبور کرد بگویند شرایط باعث شد که به ما فشار بیاورید و الان به شما می‌گوییم برنامه داشتیم و این برنامه ادامه خواهد داشت که به صورت غیرقانونی وارد کشور ما شدند و دارند از امکاناتی استفاده می‌کنند که محق نیستند. 

سوال: این ساماندهی که می‌گویید سوال بسیار مهم دارم ما یک سری را داریم حد مرز می‌کنیم یک سری هم قانونی هستند این میانه که دارد فرایند قانونی آنها طی می‌شود؟

یاراحمدی: بله ما الان در این شرایطی که هستیم افرادی که به صورت غیرقانونی حضور پیدا کردند و دارای برگه‌های سرشماری نیستند یعنی عملاً دارای هیچ برگه هویتی نیستند و دارند به صورت روتین اینها اخراج می‌شوند برگه‌های سرشماری کسانی که بین ۳ تا ۸ سال از این برگه‌ها استفاده کرده‌اند اینها هم باید اخراج شوند. الان کسانی که این بین قرار می‌گیرند کسانی هستند که به صورت غیرقانونی از مرز‌های ما به صورت انبوه وارد می‌شوند که خوشبختانه قول‌هایی که کشور پاکستان و کشور افغانستان مقامات امنیتی‌اش به ما داده‌اند این را دارند کنترل می‌کنند و دارد کمتر می‌شود در بین کسانی که دارند رد مرز می‌شوند و در بین کسانی که دارند به عنوان مجاز زندگی می‌کنند این افراد وجود دارند که ما بهشون عرض می‌کنیم اگر کسی دستگیر و طرد شد تا سال‌ها نمی‌تواند از ویزای ورود به کشور جمهوری اسلامی ایران استفاده کند کسانی که دستگیر می‌شوند در لیست سیاه ما قرار می‌گیرند حتی تسهیلات داده‌ایم کسی که امروز در کشور ما زندگی می‌کند و غیرقانونی هم آمده، اما به صورت خود معرف خارج می‌شود دوباره می‌تواند در کوتاه‌ترین مدتی که بتواند گذرنامه بگیرد بهش روادید دهیم که وارد کشور ما شود. بهترین کار این است که برای اینکه این جمعیتی که می‌تواند خلل ایجاد کنند در نحوه خدمت رسانی ما به کسانی که مجاز هستند و به کسانی که به کمک ما دارند رد مرز می‌شوند به سمت قانونی شدند بروند و بتوانند از این فرصت‌هایی که در اختیارشان قرار می‌دهیم استفاده کنند. 

سوال: برخی نکته‌ای را می‌گویند که از نظر ما ملموس نیست این خروج اتباع خارجی مخصوصاً اتباع افغانستانی پاسخ شما به آنها؟

یاراحمدی: پاسخ من به آنها فضایی است که در شبکه‌های اجتماعی ایجاد شد. رفتند مصاحبه کردند اصلاً الان ما مورد اعتراض قرار گرفته‌ایم که چرا اینقدر دارید رد مرز می‌کنید یعنی دیگر امروز که نمی‌توانند به ما بگویند قبلا این افراد به صورت عادی می‌رفتند و شاید هم ملموس نبود امروز که ملموس است و متاسفانه امروز تمام شبکه‌های ضد ایرانی به خاطر دشمنی که با ما و مردم افغانستان دارند رفتند و این را دارند نمایش می‌دهند پس الان نمی‌توانند این را بگویند ملموس است در استان‌های مرزی در مسیر‌هایی که به سمت مرز می‌رود مردم خودشان شاهد هستند اتفاقاً این چند وقت که پرواز‌های هوایی نداشتیم مردم که از مسیر‌های زمینی استفاده می‌کردند شاهد بودند که خودرو‌هایی که بار با خودشون دارند حمل می‌کنند و به سمت مرز می‌روند اینقدر ملموس شده بود که بسیاری در تماس‌هایی که با وزارت کشور دارند دارند تشکر می‌کنند که این معضل را ما داریم حل می‌کنیم. فکر می‌کنم که الان دیگر نشود این مطلب را گفت شاید در سال‌های گذشته خیلی ملموس نبود اگرچه در سال‌های گذشته هم ما سالی نزدیک به یک میلیون و دویست هزار نفر سالانه طرد داشتیم، اما این بار دیده شد به خاطر شرایطی که ایجاد شد در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌هایی که معمولاً به این مسائل می‌خواهند دامن بزنند و دشمنی ایجاد کنند.

سوال: راجع به همین رسانه‌ها صحبت کنم یکی دو سالی است تلاش می‌کنند. الان، چون شما اشاره کردید من از ابتدای صحبتتان هر آنچه که دارید صحبت می‌کنید با یک احترام تمام نسبت به مردم همسایه خوب ما افغانستان و رعایت هم اصول اخلاقی و هم اصول دیپلماتیک و هم اصول حقوقی هست و اطمینان خاطری که به آنها می‌دهید برای پیگیری حتی اگر مورد اختلال و گزارشی ثبت شود از مراحل مختلف رد مرز، اما یکی دو سالی است که یک اتفاقاتی یک خط رسانه‌ای یک فضاسازی و یک جوسازی نسبت به مهاجرین و اتباع افغانستانی در کشور ما صورت گرفت در برخی مواقع‌ به نظر رسید که با غرض ورزی زیاد و شما متولی بودید برای اینکه هم شناسایی کنید و هم برخورد کنید با این فضا و این موارد چه کار کردید مناسب عمل کردید به نظر خودتان در این مقطع زمانی برای اینکه کشوری که اشاره می‌کنید با ما اشتراکات زیادی دارد و الان هم در خروج آنها تمام تلاش جمهوری اسلامی ایران مبنی بر این است که کلیه نکات در نظر گرفته شود برای اینکه دامن زده نشود اول به موقع شناسایی شود این فضاسازی و این جوسازی و بعد به موقع عمل شود وارد میدان شود؟

یار احمدی: باید دسته‌بندی کنم مردمی هستند که اعتراض دارند به حضور اتباع غیرقانونی در کشور. محترمانه هم برخورد می‌کنند می‌آیند در روزنامه‌ها در رسانه‌ها سعی می‌کنند از اینها استفاده کنند و اعتراضشان را بیان کنند برخی از افراد هستند. 

سوال: منظورم افراد خودمان نیست جوسازی‌های رسانه‌ای؟

یار احمدی: می‌خواهم دسته‌بندی کنم افرادی هستند که اعتراض دارند، اما این اعتراضشان را خیلی خشونت بار شاید مطرح می‌کنند در الفاظی به کار می‌برند ما موافق این نیستیم. ما کسانی هستیم که با مردم افغانستان زبان مشترک دین مشترک مذهب مشترک و شاید در برخی اوقات سرنوشت مشترک داریم. ما کسانی هستیم که در کنار مردم افغانستان برای اینکه آنها را از دست اشغالگران نجات بدهیم کنارشان بودیم و بهشون کمک کردیم. از همه مردم می‌خواهم که اگر حتی امروز ناراضی هستند از حضور اتباع سعی کنند مثل این چهار دهه گذشته که از دولت جلوتر عمل کردند خوب این سال‌های آخر را که دوستان ما به صورت غیرقانونی بودند و خارج می‌شوند و انشاالله اگر بخواهند قانونی به کشور ما برگردند تحمل کنند این در داخل کشور. اما در خارج از کشور برای ما عجیب است کسانی که از سوی اشغالگران دارند حمایت می‌شوند امروز دلسوز مردم افغانستان شده‌اند آمریکایی‌ها در افغانستان بیش از یک میلیون نفر را به ناحق کشته‌اند امروز چطور شده که رسانه‌های که از طرف آمریکایی‌ها دارند حمایت می‌شوند طرفدار اینها شده‌اند. باید شک کنیم به موضوع. از مردم خودمان از مردم افغانستان می‌خواهم که افراد، چون نیت‌هایشان پاک است و افرادی هستند که مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند مواظب باشند ما همسایه هستیم می‌خواهیم در کنار همدیگر زندگی کنیم مسائل را خودمان حل می‌کنیم امروز باید شاهد این باشیم که مردم ما می‌آیند می‌روند کنار این اردوگاه‌ها سعی می‌کنند با بدرقه مناسب اینها را کشورشان بفرستند آنها دروغ می‌گویند دلیلش هم این است که خیلی جالب است اسرائیلی که یک رژیم کودک کش است شبکه‌های وابسته به آن طرفدار افغانی‌ها می‌شوند که ایران چرا دارد این کار را می کند.  

سوال: برگردیم به اول این حلقه یعنی شناسایی یک تبعه خارجی غیر مجاز در کشور روند شناسایی و رد مرزش کل مراحل را برای ما توضیح بدهید چطور است؟

یاراحمدی: اگر اجازه بفرمایید تمرکز پیدا کنم روی سرشماری که امروز مسئله ما است. همه کسانی که برگه سرشماری داشته‌اند ازشون خواهش کردیم به دفاتر خدمات و اشتغال اتباع خارجی در استان ها مراجعه کنند، مراکز ویژه ای ایجاد کردیم که فرد باید مراجعه می کرد و برگه های سرشماری اش را تحویل می داد و زمانی را برای خروج با توافقی که با او می کردیم، برای او تعیین می کردیم، در زمان خروج باید مراجعه می کرد به اردوگاه های ما در داخل کشور که زمینه خروجش فراهم شود.

سوال: این پیشتر از تاریخی بود که به عنوان ضرب العجل نهایی تعیین کردید؟

یار احمدی: بعد از سی ام، از ابتدای امسال این کار را انجام دادیم و در پانزده روز فروردین ماه بسیاری از این افراد مراجعه کردند.

شاید یک عده مراجعه نکرده باشند که به آن ها توصیه می کنم، الان به خاطر این شرایط فوق العاده ای که بوده، اجازه می دهیم که دفاترمان مجددا این تسهیلات را در اختیار بقیه بگذارند.

سوال: زمان دارند؟

یاراحمدی: زمانش خیلی محدود است، برای این که جریمه نشوند و از این فرصت استفاده کنند. توصیه می کنم که مراجعه کنند و وقتی به اردوگاه ها مراجعه می کنند و برگه خروج دارند، براساس آن برگه خروج معرفی می شوند به مراکز بازگشت که در کنار مرزهای ماست.

بعضی ها تصمیم گرفتند به خاطر این که برگه خروج در اختیارشان بود و یک مدرک معتبر بود، به ما مراجعه نکنند، خودشان وسیله تهیه کنند و به مرز مراجعه کنند، بسیاری از ازدحام ها علتش این بود، بدون برنامه مسئولین ما در مراکز بازگشت مواجه می شدند با کسانی که بدون برنامه خصوصا خانواده ها مراجعه کرده بودند و باید به سرعت به خاطر شرایط خاص آن جا از کشور خارج شوند.

اگر این مراتب را طی کنند براساس نوبت دهی هایی که ما کردیم می توانند از کشور خارج شوند.

عده ای که دستگیر می شوند شرایط شان متفاوت است، فرد هیچ مدرکی ندارد و از زمان خروجش گذشته و توجه نکرده توسط نیروهای فراجا دستگیر می شود و آن موقع با تسهیلاتی که ما ایجاد می کنیم این افراد به مرز هدایت شده و از آن جا خارج می شوند. 

سوال: منظور از تسهیلات چیست؟

یاراحمدی: در اختیارشان وسایل حمل و نقل کافی می گذاریم و با فردی که مامور بدرقه است می رود که اگر در مسیر اتفاقی بیفتد بتواند از آن ها حمایت کنند و آن جا معرفی می شوند به آن اردوگاه و مراکز بازگشت و به راحتی از کشور خارج شوند.

سوال: شما برنامه ریزی داشتید، از برنامه ریزی که برای خروج اتباع غیرمجاز در کشور، اتباع افغانستانی در این بین تعریف شده و برنامه ریزی هایی صورت گرفت از سوی وزارت کشور، از زمان تجاوز رژیم صهیونیستی به کشور میزان و آمار این رد مرزها افزایش پیدا کرده، چون گفتید در یک مقطع زمانی در اردوگاه ها ازدحام و مشکلاتی وجود داشت؟

یاراحمدی: این بعد از دوازده روزی که بود که آن شرایط فوق العاده به کشور حادث شد و بیشتر به این خاطر بود که افراد به پانزدهم نزدیک می شدند و می خواستند از این فرصت استفاده کنند. همکاران ما حتی در شرایطی که شرایط فوق العاده بود در محل کار حضور داشتند و اتفاقا ما آن موقع تسهیلات بیشتری دادیم که این ها بتوانند خارج شوند.

در آن شرایط فکر نمی کنم که آن شرایط تاثیر زیادی داشت، البته دستگیری ها در آن شرایط به خاطر ایست و بازرسی هایی ایجاد شد در شهرهای مختلف افرادی که فاقد کارت شناسایی معتبر بودند زودتر شناسایی و دستگیر شدند، این ها به مرز هدایت شدند.

سوال: موضوع اتباع غیرمجاز طرف دیگر طرف اتباع مجازی هستند که به صورت قانونی با طی مراحلی که تعریف شده در کشور اقامت دارند و دارند کار می کنند، وزارت کشور برنامه ریزی هایی برای آن ها دارد، به جهت حضورشان در حوزه های مختلف و برنامه ریزی های دیگر، آن ها چیست؟

یاراحمدی: آن ها شرایط شان هیچ تغییری نکرده و در زمان تعیین شده مراجعه کردند، کارت های اقامتی شان را تمدید کردند و امروز در کشور حضور دارند، تغییراتی را در نحوه اقامت خواهیم داشت، اشتغال را مبنا قرار خواهیم داد.

اما آن ها الان بسیاری شان شاغل هستند، بسیاری شان تحصیل می کنند و خدمات برای آن ها نه تنها قطع نشده بلکه به خاطر این که ما افراد غیرمجاز را از کشور خارج می کنیم، تسهیلات بیشتری در اختیار این افراد قرار خواهد گرفت و شکایتی از ناحیه آن ها اصلا نداریم.

سوال: موضوع پدیده مهاجرت غیرقانونی و مدیریت و ساماندهی موضوعاتی هستند که همیشه به عنوان یک چالش برای کشور مطرح بوده و برنامه ریزی هایی را در پی داشته، برخی از زمان ها برنامه ریزی های بلندمدت و برخی کوتاه مدت در فواصل زمانی به دنبال ابزار برنامه میان مدت هم رفتیم. الان برای مدیریت و ساماندهی و پدیده مهاجرت غیر قانونی از ریشه دوای این بیماری را داشته باشیم به سراغ چه موضوعاتی می رویم، تدبیرها چیست، روند قانونی و ارائه خدمت به مهاجرین قانونی کشور طبق سابق ادامه پیدا می کند، روند ردمرز از سوی دیگری انجام می شود طبق بازه زمانی مشخص شده، چالشی که برای کشور وجود داشته مهاجرت غیرقانونی است که برخی ها حادث می شده و الان به عنوان یک برنامه اصلی باید در دستور کار قرارگیرد؟

یاراحمدی: دیداری با کارآفرینان افغانی در کشور داشتم، یکی شان در اعتراض به نحوه مدیریت ما گفت که شما چرا از کشورهای منطقه خلیج فارس یاد نمی گیرید، پاسپورت ما 24 ساعته کارش انجام می شود. گفتم همین مبنا قبول دارید، همه گفتند بله، گفتم هرکس پاسپورت دارد بشیند و هرکس ندارد از جلسه خارج شود، دو نفرشان پاسپورت داشتند، گفتم ما فرق می کنیم با آن ها، شما را بدون هیچ مدرکی که داشته باشید در کشورمان پذیرفتیم، برای مدارک متفاوتی که ایجاد شده برنامه ریزی کردیم، آمدیم دستورالعمل نوشتیم، فقط به خاطر این که شما بتوانید، امروز ما به سمتی می رویم که افراد که در کشور ما حضور دارند، در کشور افغانستان چهار سال است که اصلا جنگی وجود ندارد. پس چه دلیلی دارد که ما شرایط فوق العاده برای کسانی که در کشور ما حضور پیدا می کنند تعریف کنیم. همه کسانی که از اتباع افغانستانی هستند به کشورشان مراجعه کنند، گذرنامه دریافت کنند، روادید دریافت کنند و در کشور ما حضور پیدا کنند، ما به این سمت می رویم که مثل بقیه کشورهای دنیا شرایط فوق العاده ای برای کسانی که می خواهند در کشور ما حضور داشته باشند تعریف نکنیم، افراد دارای گذرنامه باشند مثل همه دنیا. حتما کسانی که در کشور ما زندگی می کنند از الان به فکر باشند، ما در سال های آتی حتما بعد از این که بتوانیم ساماندهی خوبی کنیم که مورد قبول افکار عمومی، مورد قبول قانونگذاران ما باشد. مورد قبول کسانی که به عنوان دستگاه نظارتی کار می کنند باشد، حتما مبنا را گذرنامه قرار می دهیم. اگر گذرنامه را مبنا قرار دهیم آن موقع معلوم است اگر کسی بدون گذرنامه به کشور سفر کند می شود جرم مشهود و برخورد شود همه قبول دارند که باید اجرا شود، امروز مشکل این است که افراد با مدارک مختلف حضور داشتند و این مدارک را به حداقل می رسانیم. فکر می کنیم افرادی که دارای مدارک شبهه قانونی بودند و کسانی به شکل غیرقانونی حضور دارند در کشور خارج شوند، می توانیم از آن شرایط عادی داشته باشیم و آن شرایط فوق العاده که جنگ های افغانستان تحمیلی کرد را به ما و به مردم افغانستان وارد کرد از آن نجات پیدا کنیم. 

سوال: در مراحل مختلفی که ردمرز می کنیم که سیستم های سنتی و بازرسی های فردی را مدنظر قرار می دهیم یا نه رفتیم سراغ تکنولوژی ، فناوری های نوین، حتی در ثبت اطلاعات و اسناد این افراد و مدارک هویتی شان؟

یار احمدی: تا موقعی که افراد غیرمجاز حضور دارند، نمی توانم بگویم که صددرصد این اقدامات به نتیجه می رسد، اما می توانم بگویم که روز به روز ما امکان کنترلی مان در خصوص افرادی که به صورت مجاز در کشور ما زندگی می کنند افزایش پیدا می کند، به خاطر این که کارت دارند و با کارت شان می توانند در جاهایی که ما برای شان تعیین کردیم زندگی کنند، به مراکزی که ما تعیین کردیم برای دریافت خدمات مراجعه کنند، بانک های اطلاعاتی ما روز به روز کامل تر می شود.

قبلا گفتم شرایط به گونه ای بوده که مجبور بودیم این ها را به سرعت بپذیریم، در نتیجه سرعت بر کیفیت تفوق داشته و امروز کیفیت را بالا می بریم و این کارهایی که انجام می شود و ازدحامی که ایجاد می شود به خاطر این است که به سرعت پیش می بریم تا به کسانی که باید به آن ها خدمت رسانی کنیم، خدمت بهتری ارائه کنیم. یکی از خدمت رسانی ها این است که افراد را شناسایی کنیم و به کسانی که حق شان است خدمات بهتری ارائه دهیم. 

سوال: راجع به جمهوری اسلامی ایران در یک طرف، راجع به کشورها در عرصه بین الملل همه کشورها، حضور یک تبعه یا مهاجر غیرقانونی چالش هایی برای آن کشور ایجاد می کند، در زمینه امنیت، اقتصاد، اجتماع و حالا در مورد جمهوری اسلامی ایران صحبت کنیم، اگر یک تبعه غیرقانونی، دستورالعمل و توصیه های اکید شما مبنی بر این که با رعایت تمام اخلاق ردمرزها اتفاق بیافتد، با در نظر گرفتن همه نکات انسانی و قوانینی که بر این موضوع حاکم است، حضور یک مهاجر غیرقانونی در کشور در همه کشورها، مخصوصا در جمهوری اسلامی ایران در حوزه های مختلف، در عرصه اجتماعی، اقتصادی در حتی در عرصه علمی ما و در حوزه مهم امنیت کشور، ممکن است چه چالش هایی ایجاد کند؟

یار احمدی: اتفاقی در این شرایط فوق العاده کشور افتاد، نمی توانیم حضور افراد غیر مجاز را تحمل کنیم، وقتی شرایط بحرانی در کشور ایجاد می شود، انگشت اتهام اول به سوی کی می رود؟ به سوی کسانی که مبنای حضورشان در کشور غیرقانونی است. این در همه دنیا با کسی که غیرقانونی عبور از مرز، کار غیر قانونی است. اگر به صورت عادت در بیاید، باید یک جا در مقابل آن مقاومت کرد، چون هم به نفع آن فرد و هم به نفع افراد جامعه ماست، در کشور به علت شرایط خاص اقتصادی به اتباع خودمان یارانه می دهیم، حضور این افراد در این جا باعث شده که ما موضوع یارانه های مان توسط اتباع زیر سوال برود که چرا این یارانه ای برای اتباع ایرانی است در اختیار اتباع غیر قرار گیرد. حضور این افراد می تواند زمینه ساز مشکلات سیاسی اجتماعی فراوانی باشد، برنامه دولت چهاردهم در راستای برنامه دولت های قبل و تاکیدی که رئیس جمهور داشتند و تاکیدی که وزیر کشور در ابتدای انتخاب بنده به عنوان رئیس این مرکز داشتند این بود که باید ساماندهی صورت بگیرد. مطمئن باشید ساماندهی باید در حوزه کسانی شروع شود که به صورت غیرقانونی وارد کشور ما شدند.