پخش زنده
امروز: -
پژوهش؛ موتور پیشران گفتمان‌سازی دینی است
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه کشور، پژوهش را موتور پیشران گفتمان‌سازی دینی ذکر کرد و گفت: علم دینی زمانی اثرگذار است که از حالت انتزاعی خارج و به مدل‌های کاربردی و عملیاتی در ساختار حکمرانی و رفتار اجتماعی تبدیل شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما و به نقل از حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین فرهاد عباسی معاون پژوهش حوزه‌های علمیه در نهمین مدرسه حکمرانی که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد، با تشریح ابعاد حکمرانی نرم در حوزه علوم دینی، بر ضرورت عبور از رویکردهای صرفاً نظری و ورود به عرصۀ ارائه مدل‌های کاربردی تأکید کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی با قدردانی از برگزارکنندگان این دوره افزود: حتی اگر موضوع علم، دین باشد، در صورتی که در خدمت تحقق ارزش‌های الهی قرار نگیرد، ممکن است تبدیل به علمی بی‌طرف و سکولار شود و نتواند در حکمرانی دینی نقش‌آفرینی کند.
وی با تبیین مفهوم «علم دینی» ادامه داد: علم دینی تنها کشف حقیقت نیست؛ بلکه پیوندی میان حقیقت و ارزش‌های دینی برقرار می‌کند و به تغییر سبک زندگی، نگرش‌ها و رفتار‌های اجتماعی منتهی می‌شود.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه با بیان اینکه حکمرانی نرم به دنبال فرهنگ‌سازی و اقناع مخاطبان است، تصریح کرد: در حکمرانی سخت، تمرکز بر قانون، اجبار و پاداش و تنبیه است، اما حکمرانی نرم مبتنی بر فرهنگ‌سازی، ایجاد انگیزه و شبکه‌سازی اجتماعی است و هدف آن شکل‌دهی به گفتمانی مسلط و ریشه‌دار است که مردم را با اختیار و آگاهی همراه می‌کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی پنج مرحله برای تحقق مدل نرم حکمرانی علم دینی به شرح زیر برشمرد:
۱- تولید دانش بومی و معنادار؛ مبتنی بر مبانی وحیانی و عقلانیت دینی است.
۲- عملیاتی‌کردن ارزش‌ها و تبدیل مفاهیم کلی به الگوها، شاخص‌ها و رفتار‌های قابل اجرا
۳- ایجاد اقناع درونی از طریق ارائه دلایل علمی، اجتماعی و تجربی برای تغییر رفتار
۴- آسیب‌شناسی مسائل نوپدید و ارائه راهکار‌های متناسب با نیاز‌های جدید جامعه
۵- شبکه‌سازی نهادی و جریان‌سازی فرهنگی میان حوزه، دانشگاه و بدنه اجتماعی.
وی با اشاره به ضرورت هم‌افزایی میان پژوهش و مدیریت اجتماعی، تأکید کرد: پژوهش باید پل ارتباطی میان ارزش‌های دینی و زندگی روزمره باشد تا آموزه‌های دینی تنها در مسجد و محافل مذهبی نماند، بلکه به عرصه خانواده، محیط کار و سبک زندگی نیز تسری یابد.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه به چالش‌هایی مانند فضای مجازی و مسائل نوپدید دوره معاصر اشاره کرد و گفت: حکمرانی سخت در این حوزه‌ها ناکارآمد است. برای مثال در حکمرانی فضای مجازی، راهکار اصلی فیلترینگ نیست، بلکه تولید محتوای جذاب و ارزشی، تقویت سواد رسانه‌ای دینی و توسعه نرم افزار‌های بومی بر پایه اخلاق اسلامی می‌تواند منجر به تغییر رفتار داوطلبانه شود.
استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر ضرورت بازنگری در روند پژوهش‌های حوزوی، اضافه کرد: اگر پژوهش کارکرد عملی نداشته باشد و تنها در قالب پایان‌نامه‌ها و مباحث انتزاعی باقی بماند، حکمرانی دینی در عرصه عمومی با خلأ مواجه خواهد شد. مدل‌های علمی برآمده از پژوهش باید نقشه راه و شاخص‌های مورد نیاز سیاست‌گذاران را ارائه دهد.
این نشست با طرح مباحث تکمیلی درباره «زنجیره اثرگذاری پژوهش» و «نقش بازتعریف معانی، گفتمان‌سازی و جریان‌سازی در تغییر رفتار اجتماعی» پایان یافت.
نظر شما